بیستمین اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای روز سه‌شنبه به صورت آنلاین برگزار شد. در این نشست سران عضو سازمان همکاری‌های شانگهای بیشتر در مورد چگونگی مبارزه با افراطی‌گری و تروریسم در منطقه و افزایش همکاری‌های اقتصادی صحبت کردند. به همین دلیل افغانستان که در ۱۹ سال گذشته محور مبارزه با تروریسم بوده و در شعله این جنگ می‌سوزد، تقریباً در سخنرانی بیشتر رهبران حاضر در اجلاس مطرح بود.

ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه که همچنان رئیس دوره‌ای سازمان همکاری‌های شانگهای است، در سخنرانی‌اش گفت که کشورهای منطقه حاضرند تا به افغانستان، برای مبارزه با تروریسم و تقویت اقتصادش همکاری کنند.

همچنان عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان نیز گفت که باید خشونت‌ها در افغانستان کاهش پیدا کند. عمران‌خان همچنین گفت، نباید اجازه بدهیم که روند صلح افغانستان توسط یک عده مخرب به هم بریزد و مسیر صلح منحرف شود.

امام‌علی رحمان که ریاست دوره ‌آینده اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای را به عهده خواهد داشت نیز در رابطه به وضعیت در افغانستان اظهار نگرانی کرد و گفت که امیدوار است تا در آینده نزدیک شاهد گام‌های عملی برای ثبات و صلح در افغانستان باشد. او از پدیده افراط‌گرایی در میان نسل جوان نیز یاد کرده و آن را برای کشورهای منطقه خطرساز خواند.

با این حال محمد اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان در سخنانش خواهان همکاری پیمان شانگهای برای مبارزه با تروریسم در افغانستان و منطقه شد.

آقای غنی در سخنرانی‌اش گفت: «منطقه نیازمند اقدام جمعی علیه عوامل بی‌نظمی و اخلال‌گر به‌طور اخص قاچاقچیان مواد مخدر و شبکه‌های تروریستی است که در تلاش برای ویرانی ما و بهره‌گیری از موقعیت ما برای رسیدن به خیال‌های واهی خود هستند. ما، مردم و حکومت افغانستان، انتخاب کرده‌ایم که بر گذشته غالب شویم. اجماع شما، رهبران گرامی، برای حمایت از تلاش مردم افغانستان به خاطر دستیابی به صلح و رفاه در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی، نه‌تنها پیامدهای مثبت برای ما، بلکه برای درک فرصت‌هایی است که در اروپا و آسیا وجود دارد.»

آقای غنی همچنین گفت: «ما در میانه موج پنجم تروریسم جهانی زندگی می‌کنیم و می‌میریم. شبکه‌های تروریستی رابطه نزدیک با سازمان‌های جنایتکار بین‌المللی -از جمله قاچاقچیان انسان و مواد مخدر- دارند که جنگ را کاملاً غیرمتعارف و پایه‌های صلح را با چالش بیشتر روبرو ساخته‌اند. ما آماده هستیم و می‌توانیم که همکاری خود را با کشورهای عضو و ناظر سازمان شانگهای در امر مبارزه با تروریسم و مواد مخدر گسترش دهیم.»

رئیس‌جمهور غنی همچنان از کشورهای همسایه از جمله، هند، روسیه، ترکیه، چین، ازبکستان و دیگر کشورهای همسایه و منطقه که افغانستان را در وضعیت موج اول گسترش ویروس کرونا همکاری کردند و دهلیزهای هوایی و مسیرهای ترانزیت را برای رسیدن مواد غذایی و دارویی به افغانستان باز گذاشتند، سپاسگزاری کرد.

آقای غنی گفت که حکومت وی تمام تلاش‌های خود را برای پیشرفت روند صلح در افغانستان صورت داده است اما خشونت‌ها همچنان در افغانستان افزایش یافته است و همکاری کشورهای منطقه می‌تواند این روند را به‌سوی بستر درستش راهنمایی کند.

محتوای سخنرانی رئیس‌جمهور افغانستان بیشتر متمرکز بر جلب همکاری‌های منطقه‌ای به‌خصوص کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بود. البته پیمان شانگهای هم که چیستی به وجود آمدن این پیمان مبارزه با افراط‌گرایی و تنش‌های امنیتی است، افغانستان را به عنوان محور این تنش‌ها در نظر دارد.

کشورهای همسایه افغانستان که اکثراً عضو سازمان شانگهای هستند، نگران نفوذ افراط‌گرایی از طریق افغانستان به کشورهای خود هستند. به همین دلیل کمک به افغانستان برای تأمین ثبات در این کشور و مبارزه با گروه‌های افراط‌گرا که ساختار فرامرزی دارند، می‌تواند به مفهوم تأمین ثبات و آرامش در کشورهای خودشان نیز باشد.

از سوی دیگر در حوزه همکاری‌های اقتصادی که بعدها وارد ساختار ایجادی پیمان شانگهای شد، افغانستان باز هم می‌تواند نقش مؤثری بازی کند. این کشور بر سر چهارراه تلاقی کشورهای آسیای جنوبی با آسیای میانه قرار دارد. کشورهای آسیای جنوبی به‌شدت نیازمند منابع وافر انرژی کشورهای آسیای میانه هستند و از این منظر افغانستان در بهترین موقعیت اقتصادی قرار دارد.

همین حالا سه پروژه مهم انتقال انرژی از طریق خط‌لوله تاپی، انتقال برق از طریق پروژه کاسا ۱۰۰۰ و همچنین انتقال انرژی از طریق پروژه تاپ (ترکمنستان، افغانستان و پاکستان) قرار است از مسیر افغانستان به کشورهای پاکستان و هند انتقال پیدا کند.

موقعیت افغانستان برای این خطوط انرژی حیاتی است و می‌تواند وضعیت اقتصادی منطقه را متحول کند. به همین دلیل برای کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای، افغانستان و وضعیت سیاسی آن با اهمیت است.